- september 27, 2021
- Posted by: Naomi
- Categorie: Geen onderdeel van een categorie
Belastingstructuren Nederlands fiscale topattractie is dit jaar ten onder gegaan, ondanks jarenlange Nederlandse tegenwerking. Honderden Amerikaanse bedrijven, waaronder Crocs, Pfizer en Ralph Lauren, profiteerden ervan. Fiscalisten werken alweer aan nieuwe belastingroutes.
Doordat belastingregels van Nederland en de VS slecht aansluiten, beginnen Amerikaanse bedrijven als Ralph Lauren vanaf de jaren negentig met belastingvrij geld oppotten in een zogeheten Nederlandse commanditaire vennootschap (cv). Dit stelde ze uiteindelijk in staat voor miljoenen aan belasting te ontwijken.
‘Trouble in my paradise”, is de eerste gedachte van fiscalist Cees Jorissen. Heel even lijkt het erop dat het de Europese ministers van Financiën gelukt is. Op 29 mei 2017 ondertekenen ze een richtlijn die de draagmuur wegslaat onder belastingparadijs Nederland: de cv/bv-structuur. Althans, dat denken ze. Want terwijl de ministers hun handtekening zetten, werken Nederlandse fiscalisten als Jorissen alweer aan een nieuwe route om belasting te omzeilen.
De cv/bv-structuur is tot dat moment het ultieme lokkertje voor Amerikaanse bedrijven op zoek naar een regiokantoor voor Europa. Doordat belastingregels van Nederland en de VS slecht aansluiten, beginnen Amerikaanse bedrijven als Ralph Lauren en Pfizer vanaf de jaren negentig belastingvrij geld oppotten in een Nederlandse commanditaire vennootschap (cv). Het geld in deze spaarpot gebruiken de bedrijven voor investeringen, of ze dirigeren het op een fiscaal voordelig moment naar aandeelhouders. De Nederlandse bv is nodig om de gelden uit het buitenland te ontvangen, die dan naar de cv gaan. Dit zorgt ervoor dat het bedrijf gebruik kan maken van het Nederlandse fiscale voordeel.
voorbeeld hoe US bedrijven gebruik maakte van de CV/BV Structuur;
Grote Amerikaanse bedrijven als Tesla, Reader’s Digest en tv-serieproducent AMC (Breaking Bad, Mad Men) hadden of hebben zo’n Nederlands spaarpotje, blijkt uit onderzoek van The Investigative Desk voor NRC. Het journalistiek collectief vond 66 cv/bv-structuren van bedrijven met een hoofdkantoor in de Verenigde Staten. Die multinationals gebruiken Nederland niet om hun kleingeld te bewaren: alleen al de 36 cv’s die een jaarverslag over 2019 indienden, hebben samen voor 170 miljard euro op de balans.
Fiscale pornografie
Cees Jorissen is begin deze eeuw een van de fiscalisten die Amerikaanse bedrijven overhaalt naar Nederland te komen. Hij leidt in die dagen de twaalf man tellende Dutch Desk van zakelijk dienstverlener Deloitte in New York. In Italiaans maatpak met rode das verleidt hij financieel directeuren tot de keuze voor een cv/bv-structuur in Nederland. „Als je een effectief belastingtarief hebt van meer dan 8 procent, ben je een sukkel”, is een van zijn favoriete zinnen. Over de cv/bv-structuur: „Dit noemen wij fiscale pornografie” – onbehoorlijk lekker, bedoelt hij. Sputtert een directeur tegen, dan antwoordt de fiscalist: „We overtreden geen enkele wet.”
In Nederland tuigen tientallen Deloitte-collega’s de door Jorissen verkochte belastingstructuren op. Jorissen en collega’s bij vergelijkbare adviesbureaus halen in die jaren Amerikaanse ondernemingen als waardetransportbedrijf Brink’s, tuingereedschapmaker Toro en schoenverkoper Foot Locker binnen. Ze werken voor de bv Nederland, vindt de fiscalist zelf. Als de Amerikanen naar Nederland komen voor een cv/bv, brengen ze regionale hoofdkantoren en banen mee. „Dit soort constructies structureel de grond inboren, is niet terecht”, zegt Jorissen. „Nike levert Europa namelijk wel 14 miljard aan loonbelasting op en 7 miljard aan btw. En ja, er gaat ook 1,5 miljard aan royalties naar boven.”
Ook de Nederlandse staat is in die jaren overtuigd van de voordelen van internationale belastingconcurrentie. In 2015 hebben 706 Amerikaanse multinationals een belastingvrije Nederlandse spaarpot, zo schat het ministerie van Financiën. Deze bedrijven leveren Nederland volgens de berekening van het ministerie dat jaar 2 miljard euro loonbelasting en 854 miljoen euro vennootschapsbelasting op. Welk deel van die miljarden Nederland aan de belastingroutes dankt, durft het ministerie niet te schatten.
Pfizer
De grootste en oudste commanditaire vennootschap op de lijst van The Investigative Desk is van vaccinproducent Pfizer. Pfizer registreerde zijn vennootschap al in 1997. De balans van het bedrijf bevat in 2019 voor 64,9 miljard dollar (54,9 miljard euro) aan activa.
Sinds 2018 maakt Pfizer gebruik van Trumps belastingwet om C.P. Pharmaceuticals International C.V. tegen een gunstig tarief te legen. In dat jaar maakte het farmaceutische bedrijf bekend in de Verenigde Staten 15 miljard dollar ‘repatriëringsbelasting’ te betalen, verspreid over acht jaar tijd. Uit de Nederlandse cv nam Pfizer daarna in twee jaar bijna 130 miljard dollar dividend op.
Over dat bedrag betaalt Pfizer dankzij Trump 8 of 15,5 procent belasting. Uitgaande van het hoogste tarief komt de belastingaangifte van de vaccinproducent uit op maximaal 20,15 miljard dollar. Had Pfizer diezelfde som eerder aan de cv onttrokken, dan had het bedrijf 45,5 miljard dollar belasting betaald.
Gezien de steeds legere cv is het niet aannemelijk dat Pfizers zijn vaccinwinst in Nederland zal onderbrengen. Het jaarverslag over 2020 is nog niet gepubliceerd, dus met zekerheid is dat niet te zeggen.
Pfizer ontkent desgevraagd in het verleden of in het heden een cv/bv-structuur te hebben gehad. De commanditaire vennootschap van de farmaceut is volgens een woordvoerder een gewone houdstermaatschappij die „nooit is gebruikt om belasting te ontwijken”.
Tegenwerking
Het buitenland kijkt anders aan tegen het Nederlands fiscale lokmiddel. Vanaf 2008 proberen EU-lidstaten via Brusselse overlegorganen een einde te maken aan fiscale constructies waardoor zij belasting kunnen mislopen, zoals de cv/bv-structuur.
Maar Nederland komt in de vergaderzaaltjes steeds met nieuwe argumenten om beslissingen uit te stellen, blijkt uit promotieonderzoek van Martijn Nouwen. De wetenschapper van de Universiteit Leiden vroeg in Brussel niet-openbare notulen op van ambtenaren van de Europese Commissie. Daaruit blijkt dat de Nederlandse vertegenwoordiging in 2009 conclusies van door ‘Brussel’ ingehuurde onderzoekers „nogal willekeurig” vindt. De financiële experts hebben Nederland in een rijtje gezet met drie landen die hun wetgeving niet op orde hebben. Ook laten de Nederlanders weten dat ‘dit niet het juiste moment is’ om positie te kiezen, vanwege naderende verkiezingen.
Een jaar later is het informele karakter van het Brusselse overleg volgens de Nederlanders een probleem. De aanbevelingen die andere EU-lidstaten zien als opmaat naar formele regels, beschouwt Nederland als „vage politieke sturing” die „transparante en afdwingbare” wetgeving in de toekomst juist in de weg zal staan.
Als Nederlandse vertegenwoordigers in 2011 beweren dat de zogeheten Groep Gedragscode helemaal geen mandaat heeft voor de beslissing om dit soort structuren eventueel af te schaffen, lukt het Denemarken even niet zich diplomatiek uit te drukken. „Mismatches [het niet aan elkaar aansluiten van belastingregels] en Nederland worden gebruikt voor internationale belastingplanning. Dit moet worden besproken in de Groep”, aldus de notulen.
Het zal dan nog vijf jaar duren tot de discussie in Brussel resultaat oplevert, onder invloed van onthullingen over belastingontwijking en internationale sluiproutes (Panama Papers, LuxLeaks). Nederland is in 2016 zelf EU-voorzitter en bombardeert bestrijding van belastingontwijking tot een van de prioriteiten. Maar tot verbazing van andere EU-lidstaten ontbreken in de Nederlandse voorstellen concrete plannen om de cv/bv-constructie aan te pakken. „Toen werd ook nadrukkelijk naar ons gekeken. Men vroeg Nederland: waarom zitten die hybride mismatches er nou niet in?”, zei minister Jeroen Dijsselbloem (Financiën PvdA) daarover later in de Tweede Kamer.
Pas nadat Nederland de voorzittershamer heeft afgestaan, lukt het de EU-lidstaten de belastingroute via Nederland te sluiten. Minister Dijsselbloem probeert namens het kabinet dan nog extra tijd te regelen voor in Nederland aanwezige Amerikaanse bedrijven. In plaats van invoering per 2019 pleit hij voor 2024 en later 2020. Daarmee negeert de minister een wens van de Tweede Kamer. Een dag nadat de Kamer een SP-motie heeft aangenomen om invoering in 2019 te accepteren, zeggen Nederlandse ambtenaren in Brussel ‘groot belang te hechten’ aan een jaar uitstel.
Uiteindelijk krijgen Dijsselbloem en zijn coalitiepartners van de VVD hun zin. Amerikaanse bedrijven krijgen tot 2020 om hun fiscale zaakjes opnieuw in te richten. Vanaf dat moment is de cv/bv-structuur niet zozeer verboden, maar een stuk onaantrekkelijker geworden voor belastingontwijkers. Een specifieke bepaling waar Nederland over ruziede met Denemarken gaat zelfs pas in vanaf 2022.
Zoektocht naar alternatieven
Voor Jorissen en zijn Nederlandse collega-fiscalisten is het Brusselse gekrakeel een teken om te beginnen met een zoektocht naar alternatieven voor de cv/bv-structuur. Vanaf 2017 bedenken ze constructies om Amerikaans geld met een kleine omweg alsnog via Nederlandse dochterbedrijven te laten lopen. Mogelijkheden genoeg. Jorissen: „Dan verplaatsen we de structuur toch naar Hongkong, Singapore, Zwitserland, Gibraltar of het Midden-Oosten. Als dit soort ontvangende landen maar een laag tarief hebben, kunnen we het nog steeds combineren met een Nederlandse bv.”
Maar dat had al snel geen zin meer, stelt Jorissen vast. Uitgerekend de Amerikaanse president Trump is verantwoordelijk voor de doodsteek van de cv/bv-structuur. Een half jaar nadat de Europeanen hun richtlijn hebben uitgevaardigd, tekent Trump een nieuwe belastingwet. Op korte termijn levert die Amerikaanse multinationals grote fiscale voordelen op over opgepotte winsten. Het nadeel: ze kunnen in dit nieuwe systeem belastingheffing niet meer eindeloos uitstellen door geld te verstoppen in buitenlandse spaarpotjes.
Of de belastingopbrengst van de Amerikaanse fiscus op lange termijn hoger uitvalt door Trumps belastingwet is nog zeer de vraag. Gabriel Zucman, prominent belastingwetenschapper aan de University of California, Berkeley, concludeerde in juli dat Amerikaanse multinationals voorlopig hetzelfde deel van hun winst in belastingparadijzen blijven boeken. Tegelijkertijd concludeerde hij dat Nederland tegenwoordig een relatief kleiner deel krijgt. Jorissen: „Het playbook waar mijn generatie fiscalisten goed rijk mee is geworden, kan de deur uit.”
Niet dat Jorissen en zijn collega’s nu werkloos zijn – trucs genoeg. Voor cv/bv-gebruiker Crocs creëerden financieel experts in Nederland bijvoorbeeld een aftrekpost van honderden miljoenen. Daardoor zal de belastbare winst van de schoenverkoper nog jarenlang op nul uitkomen.
„Tussen Europese landen blijft natuurlijk concurrentie bestaan om Amerikaanse multinationals te trekken”, zegt Jorissen. Hij raadt zijn klanten tegenwoordig andere Nederlandse fiscale voordelen aan, zoals de innovatiebox – een fiscale regeling om innovatie te stimuleren. Toch merkt hij dat bestuurders van multinationals minder staan te trappelen voor belastingontwijking. „De bevolking vindt er nu van alles van, en daarmee de bestuurders ook. Die willen reputatieschade voorkomen. Het echte pingelen is voorbij.”
Of hij het jammer vindt? „Ach nee, het hoort bij de tijd. Wij beginnen gewoon aan een nieuw playbook.”
Bron: www.nrc.nl 08-09-2021
- wanneer CV/BV structuur niet meer mogelijk is, is wellicht de Innovatiebox een optie.
- Voor meer informatie neem contact op met Bridge Consulting Group: 073-6156010 de heer Drs. Paul Smeets